Column: Mooiweermanager

Het college begint. Op het scherm verschijnt een foto van een luxe zeiljacht op een stralend blauwe zee. Vervolgens zien de studenten een plaatje van een VOC-schip in woeste wateren: het roer is kapot, de zeilen gescheurd, het ene deel van de bemanning is ziek en het andere deel aan het muiten. De hoogleraar legt uit: de kapitein van het zeiljacht is een mooiweermanager, die van het VOC-schip moet veel meer in huis hebben. Zelf kiest hij graag voor het laatste: “Ik vind het leuk om in het midden van de storm te staan.”

Deze scene stond kortgeleden beschreven in het FD. De hoogleraar heet Joost de Haas. Het is een deeltijdfunctie aan de befaamde Franse Insead Business School; de rest van de tijd kennen we hem als ceo van Roto Smeets, dat sinds begin dit jaar onderdeel is van CirclePrinters.

‘Kom liever met een innovatief plan’, was mijn oproep aan De Haas, anderhalf jaar geleden in Graficus, in reactie op zijn sombere schets van de grafische industrie als een “sunset industry” en hoe hij, op weg naar het onvermijdelijke einde, een “last man standing” wilde zijn. Dat plan is er nu, lees ik in het FD-interview: ‘Het is een markt van overcapaciteit. De prijzen staan altijd onder druk. De oplossing is ervoor zorgen dat capaciteit schaars is’. CirclePrinters wil bij elke overname die ze doet drukcapaciteit uit de markt halen en er wordt niet meer geïnvesteerd in nieuwe, nog grotere machines. De bestaande diepdrukpersen – naar ik aanneem het spreekwoordelijke VOC-schip waarop kapitein De Haas ondanks gescheurde zeilen en zieke bemanning het kapotte roer recht houdt – moeten wel sneller van order kunnen wisselen, zodat ze ook kleinere oplages beter aankunnen. Dat hij daarmee bepaald niet in veel rustiger vaarwater komt, deert niet: leuk, midden in de storm.

Ik heb geen idee wat ze op het Insead-instituut doceren over het schaarste-model, maar zou het werkelijk helpen als een drukkerij tegen de ANWB roept dat ze de Kampioen snel moeten aanleveren, want: ‘Beperkte voorraad. Op = Op!’? Hopelijk zal toch een aantal studenten zich afvragen: ‘Die “stralend blauwe zee”, is dat niet de “blue ocean” uit de “Blue Ocean Strategy”? Die marketingtheorie waarmee W. Cahn Kim en Renée Mauborgne, beiden professor aan ditzelfde Insead, in 2005 wereldberoemd werden? Die uitgaat van het creëren van nieuwe kansrijke markten, waar concurrentie geen rol speelt en waar je ontsnapt uit de prijzenslag?” Maar misschien durven ze, bang voor beschuldiging van muiterij, hun vinger niet op te steken. Want de hoogleraar-met VOC-mentaliteit moet waarschijnlijk niet veel hebben van zijn befaamde collega’s met hun theorie. Stelletje mooiweermanagers.

(Deze column verscheen eind 2017 in vakblad Graficus)