Column: Begin van het einde

“Tijden veranderen, en dat is niet erg”

Het was ‘een jaar om nooit te vergeten’. Maar toen ook het laatste zelfklevende week-blaadje van 2015 bijna was verlopen, mocht ik mij gelukkig al op de volgende kalender verheugen. Ik kon de spijker gewoon op dezelfde plek laten zitten, want het mag dan een verrassend nieuw jaar worden – het is toch traditiegetrouw weer zo’n 62 centimeter lang. Met dank aan Marco Zwaan, die over dat opvallende formaat ooit zei: “Daar zitten we nu aan vast, anders zie je op plekken waar de kalender opgehangen wordt, kleurverschillen op de muur”.

Dat was in 2010. Hij had toen juist Goud gewonnen met zijn ‘Rockalender’. Het was de tweede keer dat een ‘lange Zwaan’ tot winnaar werd verkozen – eerder gebeurde dat in 2008, bij het 25-jarig bestaan van de Kalenderwedstrijd. Toevallig was die kalender, getiteld ‘8past8 – the catching time project’, ook de vijfentwintigste in de reeks die de Zaanse drukkerij uitbracht. Met de 2012-editie – waarvoor twaalf speciale papiersoorten werden gemaakt – haalde hij de KVGO Award binnen. In 2014, het jaar waarin het bedrijf 40 jaar bestond, was er opnieuw Goud.

En nu hangt daar dus, aan een lintje, ‘2016’. Een doos, ingepakt in twaalf vellen speciaal ontworpen inpakpapier. Deze maand is het een gestreept patroon in een letterlijk schitterende combinatie van rood en blauw. Het januari-calendarium is er losjes op gekleefd.

Elke maand kom je iets dichter bij het cadeau dat zich in die doos bevindt. Een soort advent-kalender eigenlijk, maar dan een die nog veel meer geduld vergt. Dat heeft niet iedereen: ik ken iemand die de kalender direct helemaal uitpakte om toch maar te weten wat hem te wachten stond.

Ik begrijp zijn nieuwsgierigheid wel een beetje. Zwaan kondigde namelijk aan dat dit, na een traditie van drieëndertig jaar, de laatste is. De verklaring voor dit besluit blijft een beetje onduidelijk: “Tijden veranderen, en dat is niet erg”. Gelukkig wordt er ook een sprankje hoop geboden: “In ieder einde zit immers een nieuw begin”.
“We wilden laten zien dat een goed samenspel tussen ontwerper en drukker tot verrassend drukwerk kan leiden. Wij hebben er van genoten elk jaar weer te worden uitgedaagd om de grenzen van wat grafische mogelijk is op te zoeken”, schrijft Zwaan bij het afscheid van de kalendertraditie. Dat smaakt toch naar meer, hoop ik.

Aan het gezicht van de kalender-uitpakker te zien, wacht mij straks een aangename verrassing. Maar ik ben eerst en vooral benieuwd naar hoe dit jaar zich verder zal ontvouwen. Bijvoorbeeld: wint Zwaan in maart een prijs bij de Kalenderwedstrijd – is het geen Goud, dan wellicht de (nog in het leven te roepen) oeuvre-award?
En wat voor kleur zal ik de muur gaan schilderen, begin 2017?

Deze column verscheen in januari 2016 in vakblad Graficus