‘OCI is per 1 mei in de huidige opzet gestopt. De aandacht voor innovatie blijft, maar dan per sector.’ Met die mededeling verdween niet alleen de website van het Ontwikkelingsfonds Creatieve Industrie uit de lucht, maar kwam ook een einde aan vijf jaar samenwerking tussen onder andere de grafische industrie, de uitgeverijsector en de ICT-branche. OCI-voorzitter Richard Leloux betreurt het besluit: “Je moet samen optrekken. Je hebt crossovers nodig, want innovatie komt meestal niet uit je eigen sector.”
“Grafimediabedrijven met innovatievraagstukken kunnen zich melden bij OCI. De eerste stap is nu dus snel gezet,” vertelt Leloux afgelopen maart nog, tijdens een presentatie op het Print Pakt Live Kennisplein op de Grafische Vakbeurs in Gorinchem. Daar doet hij de plannen voor een nieuw Innovatielab-project uit de doeken, waarbij grafimediabedrijven nauw gaan samenwerken met scholen en opleidingen. Ondanks de opheffing van OCI – een maand na de Vakbeurs – gaan de innovatieplannen wel degelijk door, benadrukt Leloux nu: “Maar dan onder bijvoorbeeld de vlag van ons eigen A&O fonds.”OCI wordt in mei 2012 opgericht als het eigen ontwikkelingsfonds voor de creatieve industrie, met als doelstelling het samenbrengen van werkgevers, werknemers en zelfstandige professionals uit alle sectoren en branches van de creatieve industrie. “Die verbinding is ontzettend belangrijk”, stelde OCI-voorzitter Leloux bij de start. “De creatieve industrie is één van de topsectoren van Nederland. Maar als je goed kijkt, zie je dat de sector bestaat uit een versnipperde verzameling van creatieve bedrijven, zelfstandigen, brancheplatforms, werkgevers- en werknemersorganisaties. Daar valt nog een professionaliseringsslag te maken. Door samen te werken, ontstaat een sterkere creatieve industrie.”
Vijf jaar later moet Leloux toegeven dat aan die versnippering geen einde is gekomen. Even leken partijen elkaar te hebben gevonden bij het gezamenlijk opstellen van sectorplannen bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) van minister Asscher. Onder de vlag van OCI sloegen de grafimediabranche, uitgeverijbranche en kantoorbranche de handen ineen en werd in 2014 voor in totaal € 23 miljoen aan maatregelen ingediend. Leloux: “Dat liep goed en de overheid heeft flink aan die plannen bijgedragen.”
Maar uiteindelijk was het binnenhalen van die subsidies toch “bijvangst” – het behoorde namelijk niet officieel tot de doelstelling van OCI. In 2016 besluit het OCI-bestuur de focus van OCI daarom te verleggen naar ‘innovatie’, een doelstelling die wél in de statuten staat. “Daar kunnen we goed gezamenlijk op inzetten, zeker omdat ook de Stichting CA-ICT (Opleidingsfonds Arbeidsmarkt ICT) al vrij snel na de start in 2012 is aangehaakt bij OCI. ICT wordt een steeds belangrijker component binnen de creatieve industrie.”
Naarmate de innovatieplannen in 2016 verder worden ingevuld, bespeurt Leloux echter terughoudendheid bij enkele spelers binnen OCI. Met de grafische OCI-partijen – FNV Kiem, CNV Media, KVGO en ZSO – is geld voor de plannen aangevraagd via de ‘Rekening Goede Doelen’ van het ASF (Algemeen Sociaal Fonds voor de Grafische Bedrijven). Maar als dan ook de andere partijen – NUV, Stichting CA-ICT, NVJ en Novaka – om een financiële bijdrage aan de innovatieplannen wordt gevraagd, blijkt een jaarlijkse investering van 7.500 euro er niet in te zitten, wordt Leloux duidelijk: “Terwijl de grafische industrie voor driekwart van het budget zou zorgen.”
Tijdens de bestuursvergadering op 10 april 2017 constateert Leloux “dat OCI geen toegevoegde waarde meer heeft als we het niet eens kunnen worden over het gezamenlijke doel ‘innovatie’.” Hij noemt als voorbeeld de uitgevers, die met het NUV voor een eigen innovatie-koers kiezen: “Dat is natuurlijk hun goed recht, maar zoiets raakt ook aan de kern van OCI.” Ter plekke wordt besloten OCI op te heffen en de AFS-subsidie wordt direct teruggestort. Een maand later wordt de website ontmanteld en is de Stichting OCI (SOCI) ontbonden.
Ondanks het OCI-debacle gaan de grafische partners door met de innovatieplannen, maar nu voor grafimedia- en sign-bedrijven vertelt Leloux. “We hebben daarom ook opnieuw een subsidieaanvraag bij ASF Goede Doelen gedaan, en gehonoreerd gekregen. We gaan derhalve door met de uitvoering van de innovatieagenda, samen met HBO en MBO onderwijs en bedrijven. We zullen over de voortgang regelmatig berichten.” Bovendien wordt er mogelijk een nieuwe stichting in het leven geroepen om het werk van OCI voort te zetten: “Ik denk daar met anderen over mee, maar die plannen bevinden zich nu nog in de brainstorm-fase.”
Ik begrijp de reactie van het NVJ niet goed. In hun vakblad én verenigingsorgaan ‘De Journalist’ pleitten ze voor meer innovatie en een vergaande samenwerking met andere partijen. Blijkbaar horen FNV Kiem, CNV Media en het KVGO daar niet meer bij. Of heb ik het niet goed begrepen?
Ook het NUV stelt in haar jaarverslag 2016: “Uitgeverijen staan niet alleen in hun digitale transitie. Door aansluiting te zoeken bij relevante netwerken zoals ECP – platform voor informatiesamenleving, VNO/NCW en de topsector Creatieve industrie, kan worden geleerd van andere branches.” Over OCI dan al geen woord…