“Vreemde Dingen”

Thieme veroordeeld wegens het boosaardig smaden van de Koning (anno 1845)

“Wil men die troonrede lezen zonder stuiptrekkingen of flaauwten, – men houde de azijnflesch in de eene, de troonrede in de andere hand.” Op zoek naar historische achtergrondinformatie over de Thiemegroep stuit ik af en toe op verrassende verhalen uit deze grafische geschiedenis. Het spoor terug, vér terug, leidt langs vele zijwegen en sommige daarvan zijn gewoon te mooi om te negeren. Zoals deze.

Het is 1845. Carl Albert Thieme, de oudste zoon van Herman Carel Anton Thieme, publiceert als uitgever van de Arnhemse Courant op 4 november 1845 een ingezonden stuk onderde titel ‘Vreemde Dingen’. De ingezonden brief, anoniem ondertekend door D.D., zet de aanval in op de door Koning Willem II uitgesproken maar door minister Van Hall opgestelde troonrede: “De troonrede heeft der vrije drukpers ruime stof tot beschouwingen, tot waarschuwingen gegeven en teregt; Want zij is eene tweede, verbeterde (?) uitgave van het programma der regering.”

Die publicatie komt C.A Thieme duur te staan. Hij wordt veroordeeld wegens het ‘boosaardig smaden’ van de Koning. Begin 1846 wordt deze uitspraak weer ongedaan gemaakt, waarna het Hof van Zuid Holland zich er over uit moet spreken – en dat legt, tot verbijstering van velen,Thieme ‘twee jaar correctionele gevangenisstraf’ op.

Een discussie over de Vrijheid van Drukpers laait op. Het Algemeen Handelsblad van 11 november 1846 schrijft: ‘De heer Thieme is in allen opzigte te beklagen. (…) Tengevolge van [dit] arrest, is aan de vrije beoordeling door middel der drukpers, een noodlottige slag toegebragt. Wij vertrouwen nog op den Hoogen Raad.”

'Hulde aan C.A. Thieme' - Arnhemse Courant 7 april 1847

Begin 1847 pleit de Hoge Raad hem inderdaad alsnog vrij. Dat levert in de Arnhemse Courant een bericht op over de ontvangst van een ‘door middel van den Rijnspoorweg bezorgd goed verzegeld kistje, inhoudende een Gouden Beker in den vorm van een wijnroemer, met het opschrift “Hulde aan den heer C.A. Thieme”,’ ondertekend door ‘Eenige Liberalen’. Pas daarna volgt een verslag van het arrest door de Hooge Raad der Nederlanden.

In oktober 1847 overlijdt Carl Albert Thieme. Een jaar later slaagt Thorbecke erin een nieuwe Nederlandse grondwet door te voeren en de macht van de koning in te perken. In 1849 zet G.J. Thieme het bedrijf van zijn vader voort en legt hij de basis voor de rest van een grafische geschiedenis waarvan we de afloop inmiddels kennen, maar waarin nog talloze verhalen verscholen gaan.

Het archief van historische kranten van de Koninklijke Bibliotheek is via internet te raadplegen: http://kranten.kb.nl/

[Deze column verscheen in juli 2011 in vakblad Graficus en is ook te vinden op www.inpastei.com – EBb]