Collegiale normen?

De oplaaiende discussie over faillissementen en doorstarts in de grafische industrie, en de rol die de Koninklijke branchevereniging KVGO daarin zou moeten spelen, doet denken aan de situatie in 2001. Er is sindsdien kennelijk niet veel veranderd.

In Graficus staat deze week een interview met KVGO-voorzitter Cees Verweij. Hij vertelt moeite te hebben met het “wettelijk correct” afwentelen van de kosten van een faillissement op de branche en de samenleving. Hij hoopt op wetgeving die een betere controle op doorstarts mogelijk maakt. Een paar pagina’s verderop roept onderzoeker en adviseur Richard van Hoorn het KVGO op tot een soort tuchtrecht: ‘Elke overname en doorstart kan onderzocht worden op basis van een beperkt aantal vooraf vastgelegde morele principes. Wie zich niet koninklijk gedraagt, kan geen lid zijn van het KVGO en zich maatschappelijk verantwoord ondernemer noemen.’

Even terug naar 2001. Eind februari stuurt Dirk-Jan van Zanten, destijds secretaris van het KVGO District Amsterdam, een boze brief over het faillissement en de doorstart van de Amsterdamse drukkerij Van Soest. Hij verzoekt het Algemeen Bestuur van het KVGO te onderzoeken of er maatregelen tegen de Thieme Groep, Drukkerij Van Soest en directeur Mark van de Kallen genomen kunnen worden.

Het KVGO probeert de gemoederen te bedaren: ‘Het past in een moderne brancheorganisatie om samen met de leden goed te kijken naar de normen die het onderlinge gedrag bepalen. Er zal daarom gekeken worden naar een mogelijke gedragscode voor faillissementen die worden gevolgd door een doorstart.’ En het belooft zich te zullen buigen over het Reglement Collegiale Normen.

(Lees een uitgebreider artikel over deze toestand in 2001 in het Graficus-archief)

Waarna de problematiek uiteindelijk ‘in Den Haag’ belandde en ‘de politiek’ aan zet was. En Cees Verweij wacht dus nog altijd op antwoord.

Toch gebeurde er niet helemaal niks. KVGO-directeur Fons Bakkes sprak op 22 juni 2005 voor Transport & Logistiek Nederland te Baarn over faillissementen in de grafische bedrijfstak. In het verslag over die toespraak staat op de KVGO-website het volgende te lezen:

Bakkes onderstreept dat na uitvoerige discussie besloten is tot een wijziging van de statuten, met daarin een ‘besluit collegiale normen’. Belangrijk is daarbij artikel 1. “De leden van het KVGO zijn verplicht zowel ten opzichte van medeleden als ten opzichte van hun vereniging te handelen als goede collega’s en zich te onthouden van handelingen die collega’s of de vereniging onnodig benadelen en/of in strijd zijn met de normen van moraal en fatsoen die passen in het onderlinge verkeer.”

Om lid te mogen worden van de Koninklijke KVGO moet een bedrijf aan een aantal voorwaarden voldoen. “Die regels hebben we verscherpt doordat niet langer tien ondernemers nodig zijn om een potentieel lid te weigeren, maar slechts vijf. Dat betekent dat een al te enthousiast doorstartende failliete grafische ondernemer lastiger lid kan worden van onze brancheorganisatie”, zei Bakkes.

Bovendien schrijft Artikel 3 van het Besluit Collegiale Normen: ‘Handelingen in strijd met artikel 1 van dit besluit (…) worden berecht op de wijze zoals bepaald is in het Algemeen rechtspraakreglement.‘

Daarmee lijkt het KVGO dus al te beschikken over wat Richard van Hoorn, anno 2010, voorstelt: ‘Morele principes’. Toch moeten we ons daar niet al te veel van voorstellen, waarschuwde Bakkes al in 2005:

Is dat meer dan een papieren tijger? Ja en nee, oordeelt Bakkes. ‘Na een aantal jaren denken, lobbyen en discussiëren, zitten we met het formuleren van deze collegiale normen en aanscherpen van de regels op de grens van onze mogelijkheden. Het is vooral een moreel appèl op onze leden om zich als goede ondernemers te gedragen. Verbieden of verplichten is niet aan de orde. Het woord regulering is niet gevallen, die broek is ons als brancheorganisatie vele maten te groot. Het mag voor sommigen wellicht teleurstellend zijn dat de invloed van het KVGO niet verder reikt dan het formuleren van collegiale normen en het bieden van gereedschap, het is wel de realiteit van vandaag.’

[update 29/03/2010] Lees ook: ‘Mark van der Kallen, Riva en de grafische industrie‘

[update 07/04/2010] lees ook: Joh.Enschede boos over Thieme-doorstart