De Dwarsligger won vorige week zowel de NIMA Innovatie Award als de Van Speijk Grafimedia Innovatie Award. Een Dwarsligger is een prachtige vondst van drukkerij/uitgeverij Jongbloed: een compleet boek op 30 grams bijbeldruk en een formaat van 8 bij 12 centimeter, met een kwartslag gedraaide bladspiegel. Jongbloed somt de voordelen op: ‘past in een handtas en zelfs in een broekzak of binnenzak’, ‘met één hand vast te houden en dus gemakkelijk te lezen’, milieuvriendelijk papier’ en ‘door de innovatieve bindwijze blijft de dwarsligger altijd open liggen’.
Maar toch.
In mijn boekenkast staat Mijn leven met letters. Een autobiografisch verhaal van de typograaf en letterontwerper Dick Dooijes (1991, oplage 1.500 exemplaren). Dooijes streeft bij ‘goede boektypografie’ naar ‘redelijke ordening en een goed ogend geheel. Wel kunnen en mogen zorgvuldig overwogen, spaarzaam toegepast afwijkingen van het alledaagse de aantrekkelijkheid van het gedrukte boek verhogen, voor de auteur en de lezers’. Mijn leven met letters is daar een sprekend voorbeeld van: er werd voor een oblong formaat gekozen ‘om een gewenst samengaan van tekst en daarbij behorende illustraties mogelijk te maken’.
De rug bevindt de rug van het boek zich aan de lange zijde: het is een Dwarsligger avant la lettre!
Het colofon verklaart: ‘Auteur en uitgever zagen het als een positief gevolg van deze bindwijze, dat twee tegenover elkaar liggende bladzijden één geheel gaan vormen, sterker dan dit bij een normale band het geval zou zijn. De pagina’s lijken twee maal groter dan ze zijn!’
Ik moet denken aan de column van Arjan Peters, onlangs in de Volkskrant, waarin hij over de Dwarsligger schreef: ‘Gooi die langspeelplaten maar weg, was in de jaren tachtig de leus, want de cd neemt het over. Dat was een vingerwijzing, die nu pas tot me doordringt: vooruitgang drukt zich uit door verkleining. (…) Betrapt klikte ik de e-reader uit, en nam het dwarse besluit de boekversie ter hand te nemen. Ouderwets misschien. Ik erken: nog te bang dat verkleinen de voorbode van verdwijnen is.’
Ik denk dat Peters gelijk heeft. De Dwarsligger is een mooie vondst, maar gaat het boek niet redden.
Maar móóie boeken, die blijven.
Geef een reactie